Alopecia Androgenetica

Wat is alopecia androgenetica?

Alopecia androgenetica is haarverlies dat veroorzaakt wordt door androgenen, dit zijn mannelijke geslachtshormonen. Onder invloed van het androgeen dihydrotestesteron worden terminale haren, dit zijn dikke en gepigmenteerde haren, vervangen door vellusharen, ook wel donsharen genoemd. Later verdwijnen de vellusharen helemaal. Alopecia androgenetica komt zowel bij mannen als bij vrouwen voor. Bij vrouwen wordt deze aandoening vaak female pattern hair loss (FPHL) genoemd.

 

Hoe ontstaat alopecia androgenetica?

De aanleg tot alopecia androgenetica wordt geërfd en kan afkomstig zijn van zowel de vader als de moeder. De haarfollikels vertonen een verhoogde activiteit van een bepaald enzym: type II 5α-reductase. Dit enzym zet testestoron om in dihydrotestosteron waardoor de follikels minder haren produceren en de haarwortelzakjes kleiner worden. De groeifase verkort en er komen meer haren in de rustfase. De haardiameter neemt af, dus wordt het haar dunner. Terminale haren worden vervangen door vellusharen.

 

Hoe herken ik alopecia androgenetica?

Alopecia androgenetica kan bij mannen herkend worden aan de kenmerkende inhammen en dunner wordend haar op de kruin. Later schuift de voorste haargrens naar achter en verdunt de beharing verder. Bij vrouwen kenmerkt de aandoening zich vooral door het steeds zichtbaarder worden van de hoofdhuid. In de beginfase is er een ‘kerstboompatroon’ te zien. Vervolgens breidt het kale gebied zich steeds verder uit. Wel blijft de voorste haargrens gespaard en worden vrouwen niet geheel kaal.

Overbeharing wordt onder mbo’ers veel meer herkend dan haarverlies, zo bleek uit de gehouden enquête. (Fig.1) Daarnaast kwam uit een interview met een schoonheidsspecialiste naar voren dat ook zij niet bekend was met alopecia androgenetica.

 

Hoe ga je met de patiënt om?
Uit onderzoek is gebleken dat vrouwen met alopecia androgenetica meer psychosociale problemen hebben in vergelijking met mannen die lijden aan alopecia androgenetica. Ook is gebleken dat alopecia androgenetica zorgt voor een verminderde zelfverzekerheid, onzekerheid, schaamte, minderwaardigheidsgevoelens en zich oud voelen. De haarafwijking kan ervaren worden als een fysieke handicap en heeft invloed op het gedrag. Denk hierbij aan het vermijden van sociale gebeurtenissen.

Het is erg belangrijk om begrip en empathie te tonen. Een neutrale en open houding kan ervoor zorgen dat de patiënt zich comfortabel voelt en meer over de haarafwijking wil vertellen. Neem hiervoor de tijd en laat dit ook merken. Het opbouwen van een vertrouwensrelatie kost tijd, haastig overkomen zal een tegengesteld effect hebben bij de patiënt. De patiënt voelt zich dan niet serieus genomen en de kans dat hij of zij terugkomt is vrij klein. Wanneer een patiënt een probleem heeft waar u zelf niets van af weet, is het aan te raden om de patiënt door te verwijzen naar een andere discipline, zoals een huisarts. Deze kan de nodige stappen ondernemen om de patiënt te begeleiden naar de passende zorg voor de patiënt.

 

Wat kan de huidtherapeut doen?

Tegen haarverlies kan een huidtherapeut weinig doen. Wel kan een huidtherapeut een luisterend oor bieden en de patiënt doorverwijzen naar een huisarts, dermatoloog of psycholoog. Om de patiënt te begeleiden is het verstandig om hulp aan te bieden van een psycholoog in verband met de impact op de kwaliteit van leven. Om naar een huidtherapeut toe te kunnen is geen verwijzing nodig.

 

Literatuurlijst

van der Donk, J., Hunfeld, J., Passchier, J., Knegt-Junk, K. & Nieboer, C. (1994). Quality of life and maladjustment associated with hair loss in women with alopecia androgenetica. Social Science & Medicine, 38(1), 159-163. doi: 10.1016/0277-9536(94)90311-5

 

Ludwig, E. (1977). Classification of the types of androgenetic alopecia (common baldness) occurring in the female sex. British Journal of Dermatology, 97(3), 247-254. doi: 10.1111/j.1365-2133.1977.tb15179.x

 

de Groot, A.C., Toonstra, J. & Lorist, J.M. (2012). Dermatologie voor huidtherapeuten. Afwijkingen van de beharing. 439-332, Den Haag: Boom Lemma Uitgevers.

 

Van Duijn, H. (2017). Alopecia androgenetica bij vrouwen. Huisarts & wetenschap, 60(04),

194. doi: 10.1007/s12445-017-0116-6

 

Shanshanwal, S., & Duhrat, R. (2016). Superiority of dutasteride over finasteride in hair regrowth and reversal of miniaturization in men with androgenetic alopecia: A randomized controlled open-label, evaluator-blinded study, Indian Journal of Dermatology. Venereology, and Leprology, 83(1), 47-54. doi: 10.4103/0378-6323.188652